Urlop ojcowski jest samodzielnym uprawnieniem pracownika – ojca wychowującego dziecko, którego treścią jest prawo do zwolnienia od pracy w celu opieki nad małym dzieckiem lub nad dzieckiem starszym w przypadku przysposobienia. Wymiar tego urlopu wynosi 2 tygodnie na każde dziecko – w przypadku więc większej liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie wymiar ten będzie stosownie pomnożony. Do urlopu ojcowskiego uprawniony jest pracownik – ojciec, który jest naturalnym rodzicem dziecka, jak również pracownik – ojciec, który dziecko przysposobił. W obu przypadkach warunkiem udzielenia urlopu jest wychowywanie dziecka. Nie jest konieczne, by pracownik – ojciec pozostawał w związku małżeńskim z matką dziecka.

Wymiar urlopu

Pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż: 

1. do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
2. do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.

Uwaga!
Urlop ojcowski przysługuje zarówno mężczyznom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, jak i tym prowadzącym działalność gospodarczą oraz zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej. Jedynym warunkiem jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu.

 

Uwaga!

Pracownik opiekujący się dzieckiem będzie mógł skorzystać z 14 dni kalendarzowych urlopu, obejmującego również soboty, niedzielę i inne wolne od pracy dni. Nie ma natomiast znaczenia, czy pracownica – matka dziecka korzysta w tym czasie z przysługujących jej uprawnień związanych z wychowywaniem dziecka. Z urlopu ojcowskiego pracownik – ojciec może skorzystać, gdy matka korzysta z urlopu macierzyńskiego czy urlopu rodzicielskiego, jak i po zakończeniu korzystania z nich. Może to nastąpić również po wyczerpaniu przez pracownika – ojca uprawnień do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Termin złożenia wniosku

Wniosek o udzielenie urlopu powinien być złożony na piśmie na 7 dni przed jego planowanym rozpoczęciem, a pracodawca ma obowiązek dostosować się do jego treści. Uprawnienie to ma charakter roszczeniowy. Odmowa udzielenia urlopu lub wymuszenie zmiany treści wniosku będzie wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.

Jedynie w przypadku niezachowania terminu przez pracownika konsekwencją będzie późniejsze niż wnioskowane udzielenie urlopu ojcowskiego.

Pracownik powinien zostać poinformowany przez pracodawcę o udzieleniu urlopu ojcowskiego oraz terminie jego udzielania.

Przykład:
Czy ojciec dziecka może złożyć wniosek o urlop rodzicielski jeszcze przed porodem aby skorzystać niego od dnia porodu? 

Zgodnie z przepisami do wniosku dołącza się skrócony odpis aktu urodzenia dziecka albo jego kopię oraz oświadczenie pracownika-ojca wychowującego dziecko, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części. W przypadku złożenia wniosku o urlop ojcowski przed narodzinami dziecka, pracownik nie mógłby dołączyć do niego odpisu lub kopii aktu urodzenia dziecka. Dokument ten potwierdza, że pracownik jest ojcem dziecka, a jednocześnie stanowi podstawę do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego. Mając na uwadze wymogi formalne dotyczące terminu złożenia oraz dokumentów dołączanych do wniosku o udzielenie urlopu ojcowskiego, jak również fakt, iż urlop ojcowski przysługuje pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, wydaje się, że nie jest możliwe wystąpienie o urlop ojcowski przed narodzinami dziecka.

Praca w czasie urlopu ojcowskiego

Przede wszystkim należy zauważyć, że przepisy kodeksu pracy nie regulują w jakim celu i w jaki sposób pracownik powinien korzystać z urlopu ojcowskiego. Przepisy nie wymagają, aby urlop był udzielany w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, co mogłoby się wiązać z ewentualną kontrolą pracownika pod kątem sposobu wykorzystania urlopu ojcowskiego. A zatem kwestia w jaki sposób pracownik wykorzysta urlop zależy od jego decyzji.

Ponadto przepisy kodeksu pracy nie ustanawiają zakazu podejmowania pracy zarobkowej w czasie urlopu ojcowskiego. Dlatego w okresie urlopu ojcowskiego pracownik może zawrzeć umowę o dzieło lub zlecenie, a ten, który ma już zawarta taką umowę nie musi ze zleceń rezygnować.

 

Ochrona przed zwolnieniem

Do pracownika korzystającego z urlopu ojcowskiego stosuje się odpowiednio przepis art. 177 k.p., zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

W okresie urlopu ojcowskiego pracownik objęty jest więc ochroną przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem umowy o pracę na zasadach analogicznych jak w przypadku pracownic w ciąży, czy korzystających z urlopu macierzyńskiego. Wypowiedzenie umowy pracownikowi korzystającemu z urlopu ojcowskiego – poza przypadkami ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy – byłoby więc niezgodne z przepisami.