Urlop wychowawczy jest świadczeniem przysługującym pracownikowi (matce, ojcu dziecka i innym opiekunom) udzielanym w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Aby móc skorzystać z urlopu wychowawczego pracownik powinien pozostawać w zatrudnieniu co najmniej 6 miesięcy. Do wymaganego stażu pracy wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia, co oznacza, że jeśli pracownik zmienił pracę i wcześniej pracował już co najmniej pół roku – może od razu korzystać z urlopu wychowawczego. 

Urlop wychowawczy:

• jest udzielany na wniosek osoby uprawnionej (pracodawca udziela urlopu wychowawczego po złożeniu wniosku o jego udzielenie)- wniosek składa się w formie pisemnej na co najmniej 21 dni przed rozpoczęciem urlopu,
• może być wykorzystany najwyżej w 5 częściach,
• pracodawca udziela urlopu na okres wskazany we wniosku, jednak na okres nie dłuższy niż na czas trwania stosunku pracy.

Ważne!
Jeżeli pracownik złożył wniosek o urlop wychowawczy, w którym wskazał datę zakończenia tego urlopu przypadającą po upływie okresu, na który strony zawarły umowy o pracę, pracodawca powinien na wniosku złożonym przez pracownika wpisać adnotację, o terminie udzielenia urlopu.

Wymiar urlopu wychowawczego

Wymiar urlopu jest określony w miesiącach i wynosi 36 miesięcy. Z wymiaru 36 miesięcy jeden miesiąc urlopu wychowawczego został przeznaczony do wykorzystania tylko przez drugiego z rodziców. Skutkiem takiego uregulowania jest „skrócenie” do 35 miesięcy wymiaru urlopu wychowawczego, z którego może skorzystać pierwszy z rodziców.
Nawet gdyby jeden z rodziców/opiekunów nie wykorzystał przysługującego mu bezwzględnie miesiąca urlopu wychowawczego, to i tak nie może tego uprawnienia przenieść na drugiego rodzica/opiekuna. Urlop wychowawczy jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
W przypadku pracownika opiekującego się dzieckiem z orzeczonym stopniem niepełnosprawności lub z orzeczeniem o niepełnosprawności z uwagi na stan zdrowia wymagającego osobistej opieki pracownik, oprócz urlopu wymiarze 36 miesięcy nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia, może skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze 36 miesięcy nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. W praktyce oznacza to, że w powyższej sytuacji uprawniony pracownik/opiekun ma prawo do urlopu w łącznym wymiarze 72 miesięcy.

Przy czym pierwszy urlop ma prawo wykorzystać w wymiarze 36 miesięcy do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Drugi urlop w wymiarze 36 miesięcy ma prawo wykorzystać do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Nawet gdyby jeden z rodziców/opiekunów nie wykorzystał przysługującego mu bezwzględnie
miesiąca urlopu wychowawczego, to i tak nie może tego uprawnienia przenieść na drugiego rodzica/opiekuna.
Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu wychowawczego nie może przekraczać 36 miesięcy.

Ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy w trakcie trwania urlopu
wychowawczego
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:

1. udzielenie urlopu wychowawczego – do dnia zakończenia tego urlopu;
2. obniżenie wymiaru czasu pracy – do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie
3. dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy.